Áp lực học tập: Sai lầm là của bố mẹ!
Căn bệnh thành tích “thâm căn cố đế” bao năm đã “ép” trẻ phải miệt mài học đêm học ngày, chính khóa tới phụ đạo… đánh mất cả tuổi thơ và thậm chí nghĩ quẩn, làm liều. Áp lực học tập gây tác hại lớn cho sự phát triển của trẻ, thậm chí có thể dẫn đến việc trẻ tự vẫn.
Theo số liệu thống kê mới đây, với áp lực học tập ngày càng tăng, tình trạng học sinh bị rối loạn tâm thần đang gia tăng từ 7 đến 25%. Nguyên nhân của áp lực “khủng” này đến từ căn bệnh thành tích của nhà trường và thậm chí là từ cha mẹ.
Có phải đặt áp lực cho con là sai lầm?
Áp lực thường là động lực cho sự nỗ lực, cố gắng đạt được mục tiêu mình đặt ra. Xét tích cực, áp lực lành mạnh rất cần thiết để con trẻ yêu thích việc học, đặt mọi sự tập trung cho việc học. Cha mẹ đặt áp lực vừa phải giúp con đạt được mục tiêu, hỗ trợ và động viên con rất nhiều. Áp lực lành mạnh là khi trẻ được làm công việc, được học môn mình yêu thích, hứng thú và có thêm động lực để học tập và làm việc.
Ngược lại, áp lực không lành mạnh bắt nguồn từ nhu cầu của cha mẹ, buộc con làm những gì mình kỳ vọng và hoạt động này không phải sở thích, nhu cầu của con trẻ. Đó chính là vấn đề hiện nay phổ biến tại Việt Nam. Cha mẹ đầu tư cho con theo học các trường hàng đầu mà trước đây mình không có khả năng theo học, mong ước con đỗ vào đại học hàng đầu, làm việc lương cao ổn định.
Cha mẹ thường tạo áp lực và quyết định thay cho trẻ và muốn trẻ thực hiện những điều mà cha mẹ chưa thực hiện được. Nỗi sợ con thua bạn kém bè như mình ngày trước, cha mẹ tạo mọi điều kiện để bù đắp cho con và khi kỳ vọng quá nhiều vào con, áp lực đặt lên vai con là đương nhiên. Họ nghĩ mình có quyền định đoạt cuộc sống của con, quyết định thay cho con.
Áp lực học tập tác động tiêu cực lên trẻ?
Trẻ tiểu học từ 6 – 8 tuổi chưa có sự ganh đua cạnh tranh trong điểm số, nhưng càng về cuối cấp tiểu học, trẻ càng có tham vọng chiến thắng bạn trong kết quả học tập, sợ bị thua sút, sợ bị so sánh. Áp lực học tập tác động bất lợi đến trẻ vì trẻ cảm thấy bị căng thẳng và cảm thấy tương lai bất định. Cạnh tranh để có kiến thức tốt là động lực cho con trẻ, nhưng cạnh tranh để giữ vị trí cao trong lớp tạo tâm lý nặng nè đè nặng trẻ. Thậm chí, khi đã ở vị trí đẫn đầu, con vẫn hoang mang sợ không giữ được thành tích này.
1. Gia tăng căng thẳng, lo âu
Sự căng thẳng liên tục, cộng với việc tập trung cho việc học mà coi nhẹ các hoạt động ngoại khóa, giảm bớt sở thích, đam mê sẽ tác động xấu đến thần kinh của trẻ. Trẻ có cảm giác tiêu cực đối với chuyện học hành, một vài trẻ học hành sa sút hơn khi có quá nhiều áp lực, thậm chí mắc trầm cảm, lo âu hoặc là tự vẫn.
Trẻ cuối cấp tiểu học có thể xuất hiện những triệu chứng như mất ngủ, rối loạn ăn uống, lo lắng quá mức, gian lận, kiệt sức, từ bỏ sở thích cá nhân hoặc xa lánh bạn bè và gia đình….
Áp lực học tập gây sự quá tải cho cơ thể đang phát triển của con trẻ. Con có thể bị đau dạ dày, tiêu chảy, đau đầu và phát ban. Nhiều trẻ sợ đến trường, ghét chuyện học tập, càng cố ép, trẻ có thể ghét luôn cha mẹ mình.
2. Hình ảnh tiêu cực về bản thân
Các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng những trẻ bị bố mẹ đặt nhiều áp lực bằng cách quản lý quá mức việc học tại trường có khả năng cao mắc bệnh trầm cảm; có biểu hiện không thích cuộc sống, giảm tính tự chủ và năng lực. Cách nuôi dạy con vô cùng kiểm soát này đã làm suy yếu sự phát triển nhận thức của trẻ về bản thân và sự tự tin.
3. Thái độ bất cần và buông bỏ
Khi áp lực đến một mức trẻ không còn chịu được, con sẽ có xu hướng buông bỏ và tỏ thái độ bất cần. Đến lúc này, mọi áp lực từ cha mẹ dường như vô tác dụng với con.
Chuyện đặt áp lực học tập quá sức lên con trẻ tuổi tiểu học có thể gây tác dụng phụ tai hại, thậm chí có thể hủy hoại chuyện học tập của con trẻ khi thần kinh của trẻ bị stress quá mức. Điều bạn cần làm là thay đổi quan niệm của chính mình! Đừng tự mình biến cuộc sống của con thêm mệt mỏi!